Codzienna praktyka grafologa, biegłego sądowego, jak również prawnika nauczyła mnie tego, że nawet – wydawałoby się – powszechne znane rozwiązania nie muszą być i nie są jednoznacznie jasne. Najlepszym tego przykładem z mojego doświadczenia jest właśnie pełnomocnictwo. Najbardziej zaskakującym w jego stosowaniu jest to, że zbyt często spotkałam się z tym, że udzielone komuś pełnomocnictwo rozumiano jako wyrażenie zgody, aby wskazana w pełnomocnictwie osoba podpisała/ podpisywała się w danej sprawie imieniem i nazwiskiem osoby, które tego pełnomocnictwa udzielała. Tłumaczenie takie wielokrotnie widziałam w aktach sądowych, zdarzyło się, że słyszałam na spotkaniu we własnej Kancelarii oraz stojąc w kolejce w urzędzie pocztowym i jednocześnie będąc świadkiem załatwianych przez innych spraw przy tzw. okienku.

Ech to pełnomocnictwo… Jednak nie wszystko jasne. W artykule tym wyjaśnię podstawowe kwestie dotyczące pełnomocnictwa.

Czym jest pełnomocnictwo?

Pełnomocnictwo to instytucja prawna, która odgrywa kluczową rolę w obrocie prawnym, umożliwiając reprezentowanie jednej osoby (mocodawcy) przez inną osobę (pełnomocnika) w określonych czynnościach prawnych. Jest to narzędzie, które ułatwia codzienne funkcjonowanie wielu osób, zarówno w kontekście prywatnym, jak i biznesowym.

Pełnomocnictwo to jednostronne oświadczenie woli mocodawcy, na podstawie którego upoważnia on pełnomocnika do dokonania w jego imieniu określonej czynności prawnej. Pełnomocnik działa zatem na rzecz mocodawcy, a wszystkie skutki prawne wynikające z jego działań odnoszą się bezpośrednio do mocodawcy. W polskim systemie prawnym regulacje dotyczące pełnomocnictwa znajdują się przede wszystkim w Kodeksie cywilnym (art. 95-109).

Kiedy stosuje się pełnomocnictwo?

Pełnomocnictwo jest stosowane w różnych sytuacjach, gdy mocodawca z różnych powodów nie może lub nie chce osobiście dokonać określonej czynności prawnej. Może to dotyczyć zarówno spraw codziennych, takich jak załatwienie formalności urzędowych, jak i bardziej złożonych, jak np. zawarcie umowy sprzedaży nieruchomości.

Typowymi sytuacjami, w których stosuje się pełnomocnictwo, są:

• Zawieranie umów – pełnomocnik może zawrzeć umowę w imieniu mocodawcy, co jest szczególnie przydatne, gdy ten ostatni nie może być osobiście obecny.
• Reprezentacja przed sądami i organami administracyjnymi – pełnomocnik może reprezentować mocodawcę w postępowaniach sądowych, administracyjnych, czy egzekucyjnych.
• Czynności bankowe – mocodawca może upoważnić pełnomocnika do zarządzania jego rachunkiem

Co musi zawierać pełnomocnictwo, by było ważne?

Aby pełnomocnictwo było ważne i skuteczne, musi spełniać określone wymogi formalne. Należą do nich:

1. Oświadczenie woli mocodawcy – pełnomocnictwo musi zawierać jednoznaczne oświadczenie mocodawcy, że upoważnia on określoną osobę do działania w jego imieniu.
2. Zakres pełnomocnictwa – dokument powinien precyzyjnie określać, do jakich czynności pełnomocnik jest upoważniony. Zakres pełnomocnictwa może być szeroki (pełnomocnictwo ogólne) lub wąski, obejmujący tylko konkretne czynności (pełnomocnictwo szczególne).
3. Forma pełnomocnictwa – co do zasady, pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie. W pewnych przypadkach prawo wymaga szczególnej formy, np. pełnomocnictwo do sprzedaży nieruchomości musi być udzielone w formie aktu notarialnego.
4. Podpis mocodawcy – dla ważności pełnomocnictwa konieczny jest podpis W niektórych przypadkach wymagany jest również podpis pełnomocnika jako potwierdzenie przyjęcia pełnomocnictwa.

Kiedy pełnomocnictwo jest nieważne?

Pełnomocnictwo może być nieważne lub nieskuteczne w kilku przypadkach:

1. Brak zdolności do czynności prawnych – jeśli mocodawca lub pełnomocnik nie mają zdolności do czynności prawnych (np. są ubezwłasnowolnieni), pełnomocnictwo jest nieważne.
2. Przekroczenie zakresu pełnomocnictwa – jeżeli pełnomocnik przekroczy granice pełnomocnictwa, czynność prawna będzie nieważna, chyba że mocodawca ją później potwierdzi.
3. Niedochowanie formy – jeśli pełnomocnictwo wymaga szczególnej formy, np. aktu notarialnego, a nie zostanie ono w tej formie udzielone, będzie nieważne.
4. Odwołanie pełnomocnictwa – mocodawca może w każdej chwili odwołać pełnomocnictwo. Wówczas pełnomocnik traci prawo do reprezentowania mocodawcy w czynnościach prawnych.

Pełnomocnictwo to niezbędne narzędzie w obrocie prawnym, które umożliwia dokonanie czynności prawnych za pośrednictwem osoby trzeciej. Ważne jest jednak, aby przy jego sporządzaniu przestrzegać wymogów formalnych, aby uniknąć sytuacji, w których pełnomocnictwo okaże się nieważne lub nieskuteczne. Warto również pamiętać o możliwości odwołania pełnomocnictwa w dowolnym momencie, co daje mocodawcy pełną kontrolę nad swoimi sprawami.

Poniżej znajduje się wzór poprawnie stworzonego pełnomocnictwa – pobierz

Karolina Gorzkowska – prawnik, ekspert badania pisma ręcznego